Voor werkgevers bestaat een algemene zorgplicht op basis waarvan zij gehouden zijn de arbeidsplaats van hun werknemers zodanig in te richten dat sprake is van een gezonde en veilige werkplek. Deze verplichting volgt uit de Arbowetgeving en meer specifiek het Arbobesluit. In verband met de uitbraak van COVID-19 worden tijdelijk aanvullende eisen gesteld aan de zorgplicht van werkgevers.
Inhoud tijdelijke uitbreiding zorgplicht
De tijdelijke uitbreiding van de zorgplicht van werkgevers in verband met COVID-19 houdt in dat werkgevers verplicht zijn noodzakelijke maatregelen en voorzieningen te treffen om daarmee de kans op besmetting met COVID-19 te voorkomen of beperken. De noodzakelijke maatregelen en voorzieningen betreffen in ieder geval:
- het in acht nemen van voldoende hygiënische voorzieningen;
- het geven van doeltreffende voorlichting en onderricht aan werknemers over de bestrijding van COVID-19 op de arbeidsplaats; en
- het houden van adequaat toezicht op de naleving van de in dit artikel bedoelde noodzakelijke maatregelen en voorzieningen.
Afhankelijk van de organisatie dient te worden geïnventariseerd welke maatregelen of voorzieningen nodig zijn voor de bescherming van werknemers. Als handvat kan hierbij gebruik worden gemaakt van door sectoren opgestelde protocollen en de richtlijnen van het RIVM. Het gaat dan met name om het houden van een veilige afstand, handen wassen, geen handen schudden, het vermijden van drukte, wat te doen bij ziekte, het plaatsen van schermen, het aangeven van looproutes, het beperken van het aantal mensen op de arbeidsplaats, het ventileren van ruimten, het ontsmetten van de arbeidsplaats, het ontsmetten van gereedschappen, het dragen van gelaatsbescherming of het dragen van mondkapjes. De hygiënische voorzieningen kunnen ook zien op het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, die specifiek verband houden met het voorkomen of beperken van de kans op besmetting met COVID-19.
Op grond van de huidige RIVM-richtlijnen dienen werknemers thans zoveel als mogelijk thuis te werken, tenzij het echt niet anders kan. Voor werkgevers geldt ook ten aanzien van de thuiswerkplek een zorgplicht, hetgeen onder anderen betekent dat zij dienen zorg te dragen voor een werkplek die is ingericht volgens de ergonomische beginselen.
Werkgevers dienen hun werknemers over de in acht te nemen noodzakelijke maatregelen en voorzieningen actief te informeren. Dit geldt ook ten aanzien van het veilig en gezond inrichten van de thuiswerkplek. Het is belangrijk dat alle werknemers goed begrijpen welke maatregelen en voorzieningen getroffen zijn. Dit betekent dat informatie in bepaalde gevallen ook in een andere taal moet worden verstrekt.
Sancties niet naleven zorgplicht
Werkgever zijn aldus verplicht de noodzakelijke maatregelen en voorzieningen ter voorkoming of beperking van besmetting met COVID-19 te treffen. Daarnaast zijn werknemers gehouden om deze door de werkgever getroffen maatregelen en voorzieningen na te leven. Zowel aan de werkgever als de werknemer kan een boete worden opgelegd als zij (ernstig) tekortschieten in deze op hun rustende verplichting(en). Daarnaast heeft de Inspectie SZW de (tijdelijke) mogelijkheid om het werk stil te leggen indien bepaalde maatregelen die de kans op besmetting met COVID-19 voorkomen of beperken in ernstige mate niet worden getroffen. Bij minder ernstige overtredingen kunnen ook andersoortige handhavingsinstrumenten worden ingezet.
De geldingsduur
De tijdelijke uitbreiding van de zorgplicht van werkgevers in verband met het voorkomen of beperken van besmetting met COVID-19 geldt in beginsel voor de duur van slechts drie maanden met ingang van 2 december 2020. Ditzelfde geldt voor de tijdelijke bevoegdheid om het werk stil te leggen als onvoldoende maatregelen worden getroffen. Verlenging van de uitbreiding is mogelijk bij koninklijk besluit telkens voor ten hoogste drie maanden.
Voor vragen over dit onderwerp kunt u contact opnemen met ons team van arbeidsrecht specialisten: Jochem Frons, Willemijn Bos, Joost Funke, Robbie Leyten of Eef van de Wiel.
