Uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat vier op de tien baby’s in Nederland ouders hebben die niet met elkaar getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan. Vaak erkent een ongetrouwde vader zijn kind wel, maar schiet het vastleggen van het gezag er bij in.

Wat is gezag eigenlijk? Minderjarige kinderen mogen niet (en kunnen vaak ook niet) zelfstandig officiële handelingen verrichten. Een ouder met gezag mag (samen met de andere ouder met gezag) namens het kind wel die officiële handelingen verrichten. Een paspoort aanvragen, een schoolkeuze bepalen, een rekening openen maar ook het toestemming verlenen voor een medische behandeling zijn handelingen die alleen kunnen worden verricht door ouders met gezag.

Wanneer een ongetrouwd stel een kind krijgt, kan de vader bij de geboorteaangifte zijn kind erkennen. Met die erkenning wordt de vader ook juridisch vader, wat betekent dat het kind de erfgenaam van de vader is en ook zijn achternaam kan dragen. Maar met de erkenning alleen is het gezag nog niet geregeld. Hiervoor moet een aparte procedure worden doorlopen: de ouders moeten de rechtbank verzoeken een aantekening in het Gezagsregister te maken.

Voor getrouwde- en geregistreerde stellen ligt het gemakkelijker. Wanneer zij een kind krijgen, is de vader direct ook de juridisch vader én heeft hij het gezag over het kind. Een getrouwde/geregistreerde vader hoeft dus niets te regelen. Door het huwelijk of het geregistreerde partnerschap is alles al vastgelegd.

Zonder gezag kan een ouder niet over zijn kind beslissen, wat – zeker wanneer de ouders uit elkaar gaan – vervelende gevolgen kan hebben. De vader kan dan in principe niet meer meebeslissen over belangrijke beslissingen over de verzorging en opvoeding van zijn kind. Onlangs heeft D66 voorgesteld om ook voor ongehuwde stellen erkenning en gezag aan elkaar te koppelen. Wanneer een ongehuwde vader zijn kind erkent, krijgt hij, als het aan D66 ligt, ook direct het ouderlijk gezag. De eerste reacties uit de Tweede Kamer zijn overwegend positief. D66 wil dit jaar een wetsvoorstel indienen waarin het voorstel is uitgewerkt.